«افلاك نما» كه اولين بار در سال 1302 شمسی (1923 میلادی) توسط يك شركت آلمانی ابداع شد، مكانی است با سقفی به شكل گنبد با سالنی كه معمولا در مركز آن تجهيزات نوری و كامپيوتری، نصب می شود و با استفاده از مجموعهای از نورافكن ها و عدسی ها، آسمان، صورت فلكی و ستارگان، بر سقف كروی به نمايش درمی آيد و تصاوير بديعی از كرات وستارگان به صورت جلوههای ويژه بازسازی ميیشود، آنچنان كه تماشاگران خود را كاملا در فضای نامتناهی احساس می كنند.
مجتمع اخترشناسی و افلاک نمای خیام یکی از بزرگترین طرحهای علمی در ایران است.این مجتمع اخترشناسی و افلاک نما یکی از بزرگترین طرحهای علمی و گردشگری ایران است. افلاک نمای خیام در نیشابور در نزدیکی آرامگاه خیام در حال ساخت میباشد و هنوز به بهره برداری کامل نرسیدهاست. افلاک نمای این بنا بزرگترین افلاک نمای خاورمیانهاست.
این پروژه از سال ۱۳۷۹ به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان واگذار گردیدهاست که تاکنون بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشتهاست.